He nui nā ʻāina a puni ka honua e kū nei a i ʻole e alo paha i nā hopena piha o ka hoʻololi ʻana i ke aniau. ʻO ʻAmelika Hema, ka home o ka muliwai nui ʻelua a me ka pae mauna lōʻihi loa o ka honua, e hōʻike ana i nā ʻano like ʻole a me nā ʻāina kūlohelohe e hoʻoulu ai i ke ola honua, kai, a me ka wai a hana i kahi ʻano ʻokoʻa no nā mea ola. Eia nō naʻe, ʻoi aku ka nui o nā pilikia e kū nei ka ʻāina - mai nā pilikia hydrometeorological, ka nui o ka desertification, a me ka nui o ka hoʻopau ʻana i nā ululāʻau, a hiki i ka nalowale o nā olaola, nui nā ʻāina e aʻo nei e hoʻololi i ke ʻano loli. Eia nā pilikia kaiapuni 5 kiʻekiʻe ma ʻAmelika Hema.
-
5 Nā Pilikia Kaiapuni ma ʻAmelika Hema
1. Hoopau nahelehele
ike e like me kekahi o na pilikia kaiapuni nui loa o ko kakou ola ana, ke hoʻomau nei ka pilikia o ka hoʻopau ʻana i nā ululāʻau ʻO nā wao ua ʻo Amazon ma Brazil. Akā ʻaʻole kēia ʻāina wale nō ka mea e kū nei i nā hopena o ka hoʻololi ʻana i ke antropogenic. ʻO ka Gran Chaco, ka lua o ka ululāʻau nui loa o ka ʻāina, aia ma lalo o ke kaomi ʻana mai ka hoʻopau ʻana i nā ululāʻau. ʻO ka ululāʻau ʻōiwi semi-arid, kahi i ʻoi aku ma mua o hoʻokahi miliona mau kilomita ma waena o Argentina, Paraguay, a me Bolivia, ua nalowale. oi aku mamua o ka hapalima o kona mau ululaau (ma kahi o 140,000 kilomika square a i ʻole 54,000 mau mile kuea) mai ka makahiki 1985. Ma waho aʻe o nā hopena o ke kaiapuni, ʻo ka hoʻopau ʻana i ka ululāʻau ma ka ʻāina ʻo Gran Chaco e hoʻoweliweli ana i ke ola o ka poʻe ʻōiwi hahai holoholona. Wahi a ka Natural Resources Defense Council, 27 a 43% ʻO ka ʻāina ma Peru, Bolivia, Chile, a me ʻEkuador ke hoʻopilikia ʻia nei e ka nui o ka nalowale o ka ululāʻau.
ʻIke ʻia ka hoʻopau ʻana i ka ululāʻau e hoʻonui i ka hoʻololi ʻana i ke aniau ma o ka hoʻokuʻu ʻana i ka carbon dioxide i ka lewa, me ka hoʻohui ʻana i ke kaomi i nā ʻano holoholona a me nā mea kanu. Ma ka ʻāina ʻo Gran Chaco, ua hōʻemi nui ʻia ka nui o nā ʻano, me ka South American Jaguar a me ka Screaming Hairy Armadillo.
ʻOiai ke hāpai ʻia nei kekahi mau hana e pale a hoʻoponopono i ka pilikia, ua nui nā hui e ʻimi nei e palapala ʻāina a hoʻomaopopo i ka pōʻino āpau i hoʻokumu ʻia e ka hoʻopau ʻana i ka ululāʻau.
Papahana Lanloss, i hoʻonohonoho ʻia e ke Kulanui ʻo Ca' Foscari ma Venice, Italia, e manaʻo e palapala i ka nui o ka hoʻopau ʻana i ka ululāʻau me ka hoʻohana ʻana i nā kiʻi ukali a e aʻo i kona hopena i nā kaiāulu kūloko. Manaʻo ʻo Kauka Tamar Blickstein, ka mea nāna i alakaʻi i ka papahana, e hoʻohui i nā kiʻi ukali a me nā manaʻo o ka poʻe ma ke ʻano o kahi moʻolelo moʻolelo, me ka manaʻolana e hoʻonui i ka ʻike e pili ana i ka hoʻopau ʻana i ka ululāʻau ma ka ʻāina ʻo Gran Chaco a hoʻonaʻauao hou i nā kaiāulu kūloko. NO KA HOʻUI, kekahi papahana ʻē aʻe i pau i ka makahiki 2021, kālā ʻia e ke Kulanui o Bern ma Switzerland, ua aʻo i ka pilina ikaika ma waena o ka ʻenehana, kaiapuni, a me nā mea waiwai a me ko lākou mana i ka hoʻohana ʻana i ka ʻāina a me nā hoʻoholo home ma ka mokuʻāina ʻo Salta ma Gran Chaco.
2. ʻAi ʻāina
ʻO ka ʻānai ʻana i ka ʻāina, ʻo kahi hapa o ka hopena pololei o ka hoʻopau ʻana i nā ululāʻau, i kēia manawa e pili ana ma mua o 60% o ka lepo o ʻAmelika Hema a ua hoʻomaka hoʻi e hoʻoweliweli i ka mālama paleʻai ma ka aina. ʻOi aku ma mua o 100 miliona mau ʻeka o ka ʻāina i hoʻopilikia ʻia a ma kahi o 18% o ka ʻāina hikina hikina o Brazil i hoʻohaʻahaʻa ʻia. Me ia, ua hoʻopilikia pū ʻia nā meaʻai koʻikoʻi e like me ka maile a me ka pī.
ʻO ka hana ʻo Adapta Sertão, ua hoʻokumu ʻia kahi hui o nā hui a me nā mea mahiʻai liʻiliʻi e hoʻohana i nā hoʻolālā hoʻolaʻa kaiapuni ma ka ʻāina semi-arid Sertão, kekahi o nā wahi maloʻo loa o Brazil. ʻO kekahi o nā ʻano hana i hoʻohana ʻia i kēia papahana agroforestry nā ʻōnaehana, uhi i nā mea kanu, a me ka hoʻomaikaʻi ʻana i ka irrigation a me nā ʻōnaehana hana e hoʻonui i ka hoʻopuka ʻana o ka hānai holoholona.
Ma waho aʻe o Brazil, ʻoi aku ma mua o ka hapalua o ka ʻāina ma Argentina, Mekiko, a me Paraguay ua manaoia aole kupono no ka mahiai. Wahi a José Miguel Torrico, ka UN Convention to Combat Desertification (UNCCD) coordinator no Latin America a me ka Caribbean, ua manaʻo ʻia ke kumukūʻai makahiki o ka hoʻohaʻahaʻa ʻana i ka ʻāina ma Latin America a me ka Caribbean. $ 60 ieeeea?.
He mea hoʻoweliweli nui hoʻi ka ʻāʻili ʻāina i ka ʻāina a me nā mea olaola o Argentina. Ua ʻike ʻia ka hoʻohaʻahaʻa ʻana o ka ʻāina ʻo Argentina ma muli o ka mahiʻai koʻikoʻi, ka mahiʻai holoholona, a me nā loli nui i nā ʻano hoʻohana ʻāina ma ka ʻāina. Wahi a kahi 2020 hoike paʻi ʻia e ka Ministry of Environment, ʻo 100 miliona mau ʻeka mai loko mai o ka nui o 270 miliona mau ʻeka i hoʻopilikia ʻia e ka ʻāiʻi ʻana, a ua hoʻonui ʻia ka nui o ka ʻeli ʻana ma kahi o 2 miliona mau ʻeka i kēlā me kēia makahiki. Ua pili kēia i ka hoʻonui ʻia ʻana o ka mahiʻai soya a me ka ʻai nui ʻana i nā wahi he nui.
I nā makahiki i hala iho nei, ua hoʻoikaika nā kino a me nā hui kūloko i nā hana e hoʻihoʻi a mālama i nā ʻāina i ka ʻāina. ʻO kekahi o ia hui, ʻo ka Network of Municipalities for Agroecology (RENAMA), ua hui pū ʻia nā wahi a me nā mea hana ʻo Argentinian e hoʻohana i nā hana agroecological hou ma mua o 100,000 mau ʻeka o ka ʻāina. Hoʻopili kēia hana i ka hoʻokaʻawale ʻana i nā mea kanu, ka hoʻohana ʻana i nā mea ola ma mua o nā hoʻokomo kemika, a me ka mālama ʻana i ka mahiʻai.
3. Hehehe ka Glacier
Ma kekahi mau ʻāina o ʻAmelika Hema, he kumu koʻikoʻi nā glaciers o ka wai maʻemaʻe i hoʻohana ʻia no ka hoʻohana ʻana i ka wai, nā hana mahiʻai, ka hana mana, a me ka mālama kaiaola. Mai ka makahiki 1980, ke emi nei ka Andes (Chilean and Argentinian Andes), a ke emi iho nei ka nui o ka hau i nā kumukūʻai weliweli, me ke ʻano kaulike ʻino ʻole o -0.97 mika o ka wai like i kēlā me kēia makahiki i nā makahiki he ʻekolu i hala. Ke hoʻomau nei kēia hoʻoheheʻe ʻana, me ka piʻi ʻana o ka mahana, he mea hoʻoweliweli koʻikoʻi i ka palekana wai ma waena o ka heluna Andean a me nā kaiaola.
Ua nalowale ʻo Peru ma mua o 40% o kāna mau glaciers. Lake Palcacocha ma ka waena o Peruvian Andes ua ulu 34 manawa nui i loko o ʻehā mau makahiki wale nō, e hānai ʻia ana e nā wai hehee o ka pā hau o Palcaraju.
Ua ʻike ʻia ka ʻāina e pili ana i ka Lake Palcacocha i kahi hanana waikahe nui i nā makahiki 1940 i make ai nā ola o 1,800 poʻe ma ke kūlanakauhale kokoke ʻo Huaraz. Wahi a a like i lawe ʻia e nā ʻepekema mai ke Kulanui o Oxford a me ke Kulanui o Wakinekona, ua kiʻekiʻe loa nā pilikia o kahi hanana like ʻole, no ka hoʻololi ʻana i ka geometry o ka pā hau o Palcaraju a me ka piʻi ʻana o ka hoʻokuʻu ʻia ʻana o ke kinoea ʻōmaʻomaʻo i ka wā i hala.
ʻO ka Glaciers and Ecosystems Research National Institute (ʻike pū ʻia ʻo INAIGEM) a me Huaraz Emergency Operations Center (COER) ma Peru ke nānā mau nei i ka ʻāina a puni Palacocha a ua hoʻolālā pū kekahi i nā ʻōnaehana hoʻolaha mua e makaʻala i ka heluna kanaka i ka wā e hiki mai ana kahi hanana kahe. Hoʻolālā ʻia kēia mau ʻōnaehana no ka hoʻonaʻauao ʻana i ka poʻe e pili ana i ka nui o ka pilikia a hana i nā pou hōʻailona a puni ke kūlanakauhale e alakaʻi palekana a hoʻokuʻu i nā poʻe i ka wā o ke kahe.
4. Hoʻohaumia i ka wai a me ka nele i ka wai
ʻOiai ʻo ia kekahi o nā kumu wai nui loa o ka honua, aia nā ʻāpana o ʻAmelika Hema i kahi pilikia wai i ʻike ʻole ʻia ma muli o ka wai maikaʻi ʻole a i ʻole ka wai i mālama ʻole ʻia, ka hoʻokele ākea ākea, a me ka hoʻohana nui ʻana.
ʻO ke kumu o ka haumia wai ma ʻAmelika Hema, ʻo ia ka hapa nui o ka wai i mālama ʻole ʻia no ka ʻai a me ka hoʻohana ʻana. No ka laʻana, ua hoʻoneʻe ʻia nā wai haumia e komo i nā loko a me nā muliwai me nā ʻōpala kanaka a me nā holoholona i nā ʻōnaehana wai o nā hale he nui. Eia kekahi, ʻo kekahi o nā kino wai nui ma ka ʻāina, ʻo ia hoʻi ka muliwai Medellin ma Kolombia, Guanabara Bay ma Brazil, a me ka muliwai Riachuelo ʻo Argentina, e hoʻomau mau ʻia i ka pollution nui a me nā anthropogenic e hoʻohaumia i nā kumu wai a hana i ka wai. palekana no ka hoʻohana ʻana a me ka ʻai ʻana.
ʻO kekahi pilikia hydrological i ʻike ʻia ma kekahi mau ʻāina, ʻo ia ka nele o ka wai. Ua manaʻo ʻia he pilikia i ka launa pū ʻana me nā maloʻo, ua pilikia ka ʻili o ka wai i nā wahi o Brazil, Chile, Argentina, a me Colombia.
ʻO ka uluʻana mega-drow ma Chile, i hoʻomaka i ka makahiki 2007 a ke hoʻomau nei, ua alakaʻi i ka nalowale o nā ola a me nā mea olaola a ua kōkua i ka wai a me ka palekana o ka ʻai ma ka ʻāina.
Ua hoʻokomo ke aupuni i kekahi mau hana e pale ai i nā pilikia. Ma ka moku Providencia o Chile, ua hoʻolālā ke aupuni e hoʻololi i nā mea kanu e kū nei ma nā alanui me nā mea kanu ʻoi aku ka hoʻomanawanui maloʻo. No ka hoʻohaʻahaʻa ʻana i ka wai a me ka hakakā ʻana i nā maloʻo i hoʻopilikia i kekahi mau wahi o ke kūlanakauhale, ua hoʻolauna pū ke aupuni Chile. hoʻokaʻawale wai a ua hoʻokomo i nā papahana e hoʻololi i nā ʻōnaehana wai e kū nei.
Aia i loko o ka papahana ho'onohonoho 'ai'ai he 'ōnaehana maka'ala 'ehā-papa me nā ho'olaha lehulehu a pili i ka 'oki 'ana i ka wai i nā wahi like 'ole o ke kūlanakauhale. I ka makahiki 2021, ua hoʻolālā ʻo Emilia Undurraga, ke Kuhina Mahiai mua o Chile, i nā hoʻolālā e e hoʻihoʻi hou i 1 miliona mau ʻeka o ka ʻāina e 2030. ʻAʻole kākoʻo wale kēia pāhana i ka hoʻihoʻi ʻana o nā ululāʻau maoli akā kōkua pū kekahi i ka hoʻololi ʻana i kekahi o ia mau ʻano i hui pū ʻia.
5. Piʻi ʻilikai
ʻO kekahi o nā hōʻailona koʻikoʻi o ka World Meteorological Organization (WMO) ʻo ka piʻi ʻana o ka ʻilikai. I loko o nā makahiki he ʻekolu i hala iho nei, ua piʻi aʻe ka piʻi ʻana o ka ʻilikai o ka ʻāina ma mua o ka pae honua, ʻoiai ma ka ʻAkelanika Hema (3.52 ± 0.0 mm i kēlā me kēia makahiki) a me nā ʻāpana ʻāina ʻo ʻAkelanika ʻĀkau o ka ʻāina (3.48 ± 0.1 mm). i kēlā me kēia makahiki).
I kēia manawa, ke hoʻomau nei kēia pilikia i ka hoʻoweliweli ʻana i ka heluna kanaka kahakai ma o ka hoʻohaumia ʻana i nā wai wai maʻemaʻe a me ka hoʻonui ʻana i nā pilikia o ka ʻino. Wahi a ka hōʻike hōʻike ʻeono o ka IPCC, e pi'i mau ana ka 'ilikai o ke kai a hiki i ke kahe 'ana o ke kai ma kahakai o 'Amelika Hema. ʻO kekahi mau kūlanakauhale i manaʻo ʻia he pilikia loa i ka hopena o ka hoʻololi ʻana i ke aniau o ke kahe ʻana (a me nā ʻino) ʻo Fortaleza, Rio de Janeiro, São Paulo, a me Porto Alegre ma Palakila, Buenos Aires ma ʻAmelika, Santiago ma Chile a me Lima ma Peru.
Kumu: https://earth.org